| De casus Michael P., de plannen DJI en de psychologen in het gevangeniswezen |
In 2020 is de coronacrisis het beheersende thema voor de samenleving, maar de forensische zorg zit nog midden in de verwerking van de gevolgen van de casus Michael P. in 2017. Even ter herinnering het tijdspad.
In september 2017 werd Anne Faber door Michael P. gedood. Michael P. zat destijds een gevangenisstraf uit wegens een eerdere veroordeling en was in dat kader met een artikel 43.3 en artikel 15.5 van de Penitentiaire Beginselenwet (PBW) uitgeplaatst naar een forensisch psychiatrische afdeling in Utrecht (FPA Den Dolder). De reacties van de samenleving en de media waren zeer kritisch en bijzonder heftig. De forensische zorg stond onder grote druk. Er volgden twee onderzoeken door de Inspectie van Justitie en Veiligheid (Inspectie J en V) en de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Naar aanleiding van de onderzoeken schreef de minister in maart 2018 “de kamerbrief” naar de tweede kamer met zeven maatregelen.
1. Aanpak weigerende observandi herzien.
2. Beter zicht op risico’s door gestructureerde risicotaxatie en een delictanalyse.
3. Risico’s zwaarder laten meewegen voor verlof.
4. Waarborgen verbeteren bij het toekennen van vrijheden en de rol van reclassering versterken.
5. Wegnemen belemmeringen informatie-uitwisseling.
6. Verbetering informatievoorziening richting gemeenten.
7. Doorlichting populatie en uit voorzorg toegekende vrijheden intrekken.
Zeven ambitieuze beleidsvoornemens die gemakkelijk opgeschreven zijn maar die voor de implementatie grote inspanning vragen, ook al is de groep gedetineerden die tijdens en na de detentie overgeplaatst worden naar een forensisch zorg instelling relatief klein. Om die maatregelen in de praktijk te brengen werd in oktober 2019 het Programmaplan Forensische Zorg (FZ) gestart met vijf pijlers die veel verder gaan en fundamenteler zijn dan de zeven maatregelen van de “kamerbrief” van de minister. Nu houden commissies zich bezig met de “Herijking van de Forensische Zorg”, de “Borging van de Kwaliteit” het “Versterken van de Keten” en het “Vergroten van de Effectiviteit”. De commissies zijn samengesteld uit de stakeholders zoals GGZ NL, OM, MIND en EFP. Het programma is wederom aanvullend op de Meerjarenovereenkomst Forensische Zorg 2018-2021.
Begrijpelijk is dat naar aanleiding van de incidenten beleidsveranderingen voorgestaan worden en andere werkwijzen gehanteerd dienen te worden. Opvallend is echter wel dat in het Programmaplan FZ alleen beleidsinstanties vertegenwoordigd zijn. Bij de opzet van deze beleidskeuzes zijn helaas de beroepsgroepen te weinig betrokken om van daaruit de beroepsinhoudelijke consequenties te kunnen overzien.
Een aantal psychologen uit penitentiaire inrichtingen heeft zich nu tot het NIP gewend om mee te denken over de plannen. De psychologen in het gevangeniswezen zijn zich terdege bewust van het belang van de nieuwe werkwijze, waarbij er meer aandacht is voor risicotaxatie en de mogelijkheden om risicofactoren te behandelen. Het belang hiervan wordt gezien en zij willen hieraan een constructieve bijdragen leveren. Ook de Forensische Sectie van het NIP juicht deze ontwikkeling binnen het gevangeniswezen toe.
Tegelijkertijd vraagt deze werkwijze veel van de psychologen in het gevangeniswezen, zeker in een tijd waarin er schaarste is aan beschikbare GZ-psychologen en klinisch psychologen met forensische expertise. Dit roept reële zorgen op over de haalbaarheid. Daarnaast roept een nieuwe wijze van werken ook vragen op over hoe een en ander zich verhoudt tot de beroepscode en de bepalingen in de Wet BIG en de WGBO. De forensische zorg bevindt zich altijd op een snijvlak van belangen, omdat deze zich niet alleen dient te richten op de verantwoordelijkheid richting de patiënt maar ook op de verantwoordelijkheid richting de maatschappij. Ingewikkelde beroepsethische dilemma’s zijn daardoor onvermijdbaar.
Als Forensische sectie zullen we de komende periode in overleg blijven met de psychologen in het Gevangeniswezen en het Landelijk Hoofd Psychische Zorg Gevangeniswezen en waar mogelijk hulp bieden bij het oplossen van de vragen die ontstaan en de zaken waar psychologen in het gevangeniswezen tegen aan lopen. |
 |
|
|
